« Μάνα και παιδί , μια αιώνια σχέση αγάπης και προσφοράς.»

 « Μάνα και παιδί , μια αιώνια σχέση αγάπης και προσφοράς.»

Η δεύτερη Κυριακή του λουλουδιασμένου Μάη, του μήνα της αναδημιουργίας της φύσης είναι αφιερωμένη στις μάνες όλου του κόσμου, σ’ όλες τις γωνίες του πλανήτη μας.

Η ιδέα ξεκίνησε από τις Σκανδιναβικές χώρες , ταξίδεψε στην Αμερική και στη συνέχεια διαδόθηκε στην Ευρώπη με αποτέλεσμα σήμερα παντού σ’ όλο τον κόσμο να γιορτάζουν και να τιμούνται συγχρόνως όλες οι μάνες της γης.

Είμαι  εδώ σήμερα  για να σας μιλήσω για τη Μάνα , για τη σχέση της με το παιδί της και  την καταλυτική δύναμη που κρύβει  η χωρίς όρια και όρους αγάπη της, αυτή η αγάπη η φωλιασμένη στην τρυφερή καρδιά της, την καρδιά που χωράει όλη την ανθρωπότητα.

Και πρέπει να ομολογήσω  ότι αισθάνομαι μεγάλη αμηχανία γιατί βρίσκομαι μπροστά σε τόσες πολλές άξιες μάνες, μάνες φορτωμένες με του κόσμου τις εμπειρίες, γυναίκες που βίωσαν την μητρότητα με τον δικό της τρόπο η καθεμιά, γυναίκες που σίγουρα πόνεσαν, έκλαψαν, γέλασαν για τα παιδιά τους, γυναίκες που ξέρουν τι σημαίνει θυσία, προσφορά ,ανταπόδοση, αναγνώριση  αχαριστία, υπομονή, υποταγή ,σκληρότητα, αξιοπρέπεια, περηφάνια, εγωισμός και  αγάπη. Τι να πω για τις μάνες; Μπορεί να’ ναι τα λόγια πιο δυνατά από τα βιώματα;

Μπορούν οι στίχοι να μιλήσουν πιο πολύ στην καρδιά σας από το χαμόγελο, την αγκαλιά της μάνας και το γεμάτο έγνοια βλέμμα της που προσπαθεί να δει πίσω από τα φαινόμενα;

Η ζωή της κάθε μιας, μια ξεχωριστή ιστορία, ένα διαφορετικό σενάριο. Η αρχή είναι συνήθως η ίδια. Ένα ξένοιαστο νεαρό ζευγάρι ξεκινάει τη ζωή του με πολλά όνειρα, τολμηρά και ρόδινα. Η μάνα νανουρίζει γλυκά το πρώτο της παιδί δοξάζοντας το Θεό για το θαύμα που έγινε στη ζωή της και της  την άλλαξε αναπάντεχα. Στη συνέχεια τα πράγματα παίρνουν διαφορετική πορεία για την κάθε μια.

            Η Άννα, στα είκοσι οχτώ  της , έχει ήδη δυο παιδιά στο δημοτικό και δουλεύει σε πολυκατάστημα. Έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με τις δυσκολίες που έχει ο πολυδιάστατος ρόλος  της εργαζόμενης μάνας  και συζύγου.

Η Στέλλα  στα τριάντα πέντε της, βρίσκεται μόνη και άνεργη να μεγαλώσει τον δωδεκάχρονο γιο της. Νιώθει σαν να βρίσκεται πάνω σε μια σχεδία και να προσπαθεί να διασχίσει τον ωκεανό βάζοντας σε δοκιμασία τις αντοχές της.

Η Ελπίδα στα σαράντα της , πολύτεκνη μάνα, μοιράζεται ανάμεσα στη φοιτήτρια κόρη, στο τελειόφοιτο  γιο και στα μικρά του δημοτικού, παίζοντας ένα ρόλο που, όταν στα είκοσι της τον επέλεγε, δε μπορούσε να φανταστεί πόσο δύσκολος θα ήταν. Τότε, πριν καλά- καλά ανακαλύψει τον ίδιο της τον εαυτό, πριν συνειδητοποιήσει τι της αρέσει και τι την ενοχλεί, πριν μάθει να οργανώνει το χρόνο της και να ιεραρχεί τις ανάγκες της , της ζητήθηκε να αναλάβει το ρόλο της αφοσιωμένης τροφού. Και πάνε είκοσι χρόνια που τον παίζει πολύ-καλά αυτό τον πρώτο της ρόλο.

Η Σοφία στα πενήντα της, στο άδειο σπίτι βλέπει τις φωτογραφίες των παιδιών της και νοσταλγεί τα χρόνια που ήταν μικρά. Πόσες φορές όλα αυτά τα χρόνια δε γέλασε, δεν αισθάνθηκε περήφανη, δεν εκνευρίστηκε , δε πικράθηκε με τα καμώματά τους προσπαθώντας πάντα να ικανοποιεί τις επιθυμίες τους;  Έτσι σιγά-σιγά, χωρίς να το καταλάβει  μεταλλάχτηκε  η προσωπικότητά της και μέσα από ένα μεγάλο φάσμα συναισθημάτων, δημιουργήθηκε  ένας συνεκτικός αδιάσπαστος δεσμός  ανάμεσα σ’ αυτή και στα παιδιά της σε σημείο  που της είναι αδύνατο σήμερα πια να δει τον εαυτό της άσχετα από την εμπειρία του να είναι μάνα.

Και η Ελένη, ανάδοχη μητέρα στο χωριό SOS , τώρα που την ωρίμασαν οι δοκιμασίες της ζωής, αποφάσισε ότι η προσφορά αγάπης στις πονεμένες παιδικές ψυχούλες δίνει νόημα και αξία στη ζωή της.

Η μάνα είναι σαν το δέντρο, είναι το δέντρο της ζωής.

Ο γερός κορμός του δέντρου  και τα κλαδιά του συμβολίζουν την υπομονή και την αντοχή της μάνας στις θύελλες και στ’ αναπάντεχα χτυπήματα  της ζωής.

Οι δαιδαλώδεις ρίζες του  συμβολίζουν τις εμπειρίες  της μάνας, αυτό τον πολύτιμο θησαυρό που την κάνει σοφότερη. Πάνω σ’ αυτές τις εμπειρίες μπορούμε να στηριχθούμε, να κάνουμε όνειρα , να τολμήσουμε, απ’ αυτές να αντλήσουμε γνώση και δύναμη.

- « Για το καλό σου, σου το λέω! Ξέρω εγώ, ψιθυρίζει η μάνα και φαντάζει εγωίστρια στα μάτια του παιδιού της και των γύρω της.

- « Άσε με ρε μάνα. Επιτέλους! Θέλω να πάθω για να μάθω» φωνάζει αυτό και η μάνα μαζεύεται στη γωνιά της και προσεύχεται: να μάθει, βέβαια, να πάθει και να μάθει, αλλά… να μη πονέσει. Γίνεται όμως να μάθει το παιδί χωρίς να πονέσει;

Το αειθαλές φύλλωμα του δέντρου είναι η δροσιά και το σκιερό καταφύγιο που μας προσφέρει η αγκαλιά  της μάνας για να ξαποστάσουμε, να χαλαρώσουμε, ν’ αναζωογονηθούμε και να συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Κι ο αγώνας υπάρχει σ’ όλες τις ηλικίες.

Τα άνθη του δεντρου, στολίδια ξεχωριστά και μοναδικά, συμβολίζουν τις  αρετές της μάνας, την υπομονή της, τη καλοσύνη της, το χαμόγελό της, το βλέμμα της, την προσωπική της  ομορφιά και χάρη ,στοιχεία που την κάνουν μονάκριβη  και αναντικατάστατη για το παιδί της.

Οι πολύτιμοι καρποί του δέντρου είναι τα  υλικά και πνευματικά αγαθά που προσφέρει η μάνα στο παιδί, τα απαραίτητα εφόδια για να βρει την ισορροπία του και την προσωπική του ευτυχία μέσα από την αυτοεκτίμηση και την αγάπη για τους ανθρώπους και το περιβάλλον.

Και τέλος, οι σπόροι των καρπών του δέντρου  συμβολίζουν την συνέχεια της ζωής, την αειφορία.

Το δέντρο μεγαλώνει, γερνάει, ρυτιδώνει, και κάποια στιγμή πεθαίνει αλλά δεν χάνεται μέσα στον κύκλο της φύσης. Γίνεται λίπασμα που τρέφει τα νέα δεντράκια και τα βοηθάει να μεγαλώσουν κι αυτά με τη σειρά τους , ν’ ανθίσουν ,να καρπίσουν και να κάνουν τον δικό τους κύκλο ζωής. Έτσι και η μάνα μένει αθάνατη στην ψυχή του παιδιού της μέσα από τα λόγια της ,τις συμβουλές της, το παράδειγμά της , την χωρίς όρια αγάπη της.

Η αθανασία ανήκει στις μάνες γιατί και μετά το θάνατό τους είναι ζωντανές. Προσεύχονται και εύχονται για τα παιδιά τους, από εκεί που βρίσκονται, τα νοιάζονται και τα προστατεύουν, έρχονται στα όνειρα τους και τα καθοδηγούν.

Μάνα και παιδί.  Παιδί και μάνα.

            Με το πέρασμα του χρόνου, οι ρόλοι  αυτοί  αλλάζουν σιγά-σιγά. Το παιδί ενηλικιώνεται, γίνεται το ίδιο γονιός , αλλάζει η κοινωνική  θέση του και συγχρόνως αλλάζει  και η οπτική του γωνία. Αναθεωρεί τις απόψεις  και τις στάσεις του , όμως κρατάει για πάντα το πολύτιμο προνόμιο , να είναι το παιδί της μάνας του.

Τι είναι η μάνα για το παιδί και τι είναι το παιδί για τη μάνα ;

Η ηλικία μου και η οικογενειακή μου κατάσταση μου επιτρέπουν να μιλήσω και από τη θέση της μάνας και από τη θέση του παιδιού. Νομίζω όμως ότι έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον να μιλήσω σήμερα για τη μάνα από τη θέση του παιδιού, της κόρης. Γιατί, τι να πω σ’ όλες  εσάς τις μάνες για την προσφορά και τον αγώνα της μάνας, για την δικαίωση και την ματαίωση αυτού του αγώνα; Για τα καθημερινά προβλήματα και το σθένος που απαιτεί η αντιμετώπισή τους; Για τ’ αμέτρητα δάκρυα που σαν μαργαριτάρια κυλούν συχνά  στο πρόσωπό της; Για τις αξημέρωτες νύχτες τις γεμάτες προσευχή και αγωνία πίσω από την κλειστή πόρτα; Αυτά οι μάνες τα βιώνουν καθημερινά και δεν έχουν ανάγκη να τα ξανακούσουν. Σε τι θα ωφελούσε άλλωστε; Τι θα κέρδιζαν; Οι μάνες δεν περιμένουν αναγνώριση και ευχαριστίες για να συνεχίσουν ν’ αγαπάν.

« Και η αμοιβή σου;

Σου φτάνει ένα χαμόγελο!!!

Άραγε το έχεις;

Άραγε σε κατάλαβε ποτέ;;;

 αναρωτιέται η ποιήτρια Ελένη Μουζάκη-Μπουρίτσα στο ποίημά της « Σου φτάνει ένα χαμόγελο»

Τι είναι λοιπόν η μάνα για το παιδί;

Πώς τη βλέπει όταν είναι μικρό; Αργότερα όταν βρίσκεται στην εφηβεία, όταν φεύγει για σπουδές, όταν κάνει δικιά του οικογένεια, όταν πετυχαίνει κοινωνικά, όταν είναι άνεργο, όταν βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα της φυλακής, όταν υποφέρει ψυχικά και σωματικά, όταν διαλύεται η οικογένειά του, όταν αρχίζουν να ασπρίζουν τα μαλλιά του;

Η μάνα , στα μάτια του παιδιού, είναι μια ακούραστη δύναμη, είναι ένας ποταμός που όλα τα καθαρίζει, τα εξαγνίζει, τα δροσίζει, τα βάζει στη θέση τους, τα τρέφει.

Είναι το σταθερότερο στήριγμα στη ζωή του. Είναι δυο μάτια που θα το θαυμάσουν, δυο χείλη που θα το παινέψουν, δυο αφτιά που θα το ακούσουν ακούραστα. «Μια μαμά πάντα χρειάζεται» επαναλαμβάνει χαμογελώντας με νόημα η κόρη μου.

Η μάνα είναι μια αέναη πηγή αγάπης και προσφοράς. Τα παιδιά ,όταν είναι μικρά , πίνουν αχόρταγα και ασυλλόγιστα από το νερό της θεωρώντας πως είναι αστείρευτη. Θεωρούν δεδομένη την προσφορά της και δεν νοιάζονται ν’ ανταποδώσουν. Ξεχνούν να πουν ακόμη κι ένα ευχαριστώ, ξεχνούν να της δώσουν ένα φιλί γιατί βιάζονται να κατακτήσουν τον κόσμο .

Η στάση του παιδιού απέναντι στη μάνα περνάει από διάφορες φάσεις.

Για το μικρό παιδί η μάνα είναι το κέντρου του κόσμου. Την κρατάει  σφιχτά απ’ το χέρι και την οδηγεί εκεί που αυτό θέλει για να ανακαλύψει τον κόσμο με ασφάλεια. Της λέει τρυφερά λόγια και θέλει να την κάνει τη γυναίκα της ζωής του.

Η Ναυσικά-Ιεσσαί Κασιμάτη  γράφει στο ποημά της « Μια ζωγραφιά»

Ζωγραφίζω μια μάνα!

Φτιάχνω μάτια μεγάλα και  στρογγυλά

( Λένε πως οι μάνες τα βλέπουν όλα)

Βάνω μια κουκίδα για μύτη

( Δεν έχουν σχεδόν οι μάνες μύτη…)

Το κούτελο πλατύ και περήφανο

( Εχουν σαν στρατιώτες το μέτωπο ψηλά)

πώς να σχεδιάσω το στόμα

για να ’ναι γελαστό

και σφραγισμένο μαζί;

( Οι μάνες ξέρετε,

χαμογελούν και σωπαίνουν…)

Της γεμίζω το στήθος παράσημα

( Αυτά βγαίνουνε εις διπλούν…

ένα δίνουν στο παιδί κι ένα στη μάνα.)

Στην εφηβεία, αυτή η λατρεμένη φιγούρα γίνεται ο αντίπαλος του, ο εχθρός του, ο δέσμιος του. Αγωνίζεται να απορρίψει την αυθεντία της , να κόψει τον ομφάλιο λώρο, να βρει τον εαυτό του.

Κάποιες στιγμές αντιλαμβάνεται ότι η συμπεριφορά του είναι υπερβολική και άδικη, νιώθει ότι πικραίνει τη μάνα με τη στάση του και τα λόγια του. Προσπαθεί να επανορθώσει αλλά σπάνια τα καταφέρνει για πολύ.

Ο διακεκριμένος επιστήμονας Ντράικορς έχοντας μελετήσει την παιδική και την εφηβική ψυχολογία  τολμά να βάλει στο στόμα ενός εφήβου τα παρακάτω λόγια που ίσως βοηθήσουν τις μάνες να κατανοήσουν  καλύτερα τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις των παιδιών τους.

«Μητέρα μου,

Μη με παραχαϊδεύεις.

Ξέρω    πολύ καλά πως δεν πρέπει να μου δίνεις πάντα ότι σου ζητώ! Σε δοκιμάζω μονάχα για να δω.

Μη διστάζεις να είσαι σταθερή μαζί μου. Το προτιμώ. Με κάνεις να νιώθω περισσότερη σιγουριά.

Μην αναστατώνεσαι τόσο, όταν σου λέω «δε σε χωνεύω».Δεν απευθύνομαι σε σένα αλλά στη δύναμη που έχεις να μου εναντιώνεσαι.

Μην ξεχνάς πως δεν θα μπορέσω να αναπτυχθώ, χωρίς πολλή κατανόηση και αγάπη. Αυτό δεν χρειάζεται να στο πω, έτσι δεν είναι ;»

Στη δύσκολη και ταραγμένη περίοδο της εφηβείας  είναι που δοκιμάζεται η υπομονή της μάνας. Κάθε ώρα, κάθε λεπτό είναι μια δοκιμασία γι’ αυτή, μια μικρή  μάχη που την οδηγεί στην πνευματική της ανάπτυξη, στην ολοκλήρωση της σαν άνθρωπο.

            Η Ναυσικά Ιεσσαί- Κασιμάτη στο κείμενο της «Με λένε Μάνα» αναφέρει :

« Είναι οδοστρωτήρας η μητρότητα. Περνάει πάνω μας και κάθε ανώμαλο σημείο του χαρακτήρα μας το λειαίνει. Γιατί για να υπηρετήσεις τον άλλο, απαρνιέσαι κάθε τι δικό σου. Τη βολή σου, την καλοπέρασή σου, την ξεκούραση, αυτό που θα σ’ άρεσε να κάνεις. Πόση δύναμη χρειάζεται η μάνα για να κάνει υπομονή; Να περιμένει και να ελπίζει χωρίς να αποκάμει; Και μόνο όταν ζει τον κόπο με πνεύμα Χριστού μπορεί να το πετύχει. Οι υπηρεσίες της δεν είναι κραυγαλέες. Πραγματοποιούνται μες στη σιωπή. Είναι έργο που ζητά καρδιά. Μια μεγάλη καρδιά που πάντα έχω την απορία πως χωράει κάτω από ένα μικρό στέρνο.»

Μετά την εφηβεία, αφού το παιδί έχει κάνει την επανάστασή του με τις όποιες συνέπειες , οι σχέσεις μάνας- παιδιού επανέρχονται τις περισσότερες φορές. Το παιδί ζητάει τώρα την βοήθεια της μάνας και του πατέρα για να φτιάξει τη δικιά του ζωή, τη δικιά του οικογένεια. Στη μάνα ανοίγει την καρδιά του, εμπιστεύεται τα πιο τολμηρά του όνειρα, ζητάει την επιβεβαίωση, την ενθάρρυνση, αναζητάει τον οπαδό, τον  συνεργάτη, τον συνένοχο.

Στη μάνα δοκιμάζει το παιδί τις νέες ιδέες του, τους διάφορους τρόπους συμπεριφοράς . Σ’ αυτή λέει τα πρώτα ψέματα για να διαπιστώσει αν μπορεί να ξεγελάει τους ανθρώπους, σ’ αυτήν υψώνει τον τόνο της φωνής του για να διαπιστώσει αν θα τα καταφέρει να επιβληθεί και στους άλλους .

Γιατί το παιδί ξέρει ,όπως πολύ ωραία γράφει ο Μπαλζάκ ότι « Η καρδιά της μητέρας είναι μια άβυσσος, στο βάθος της οποίας βρίσκεται πάντα η συγνώμη.»

Το παιδί έχει ανάγκη από τη μάνα –πρότυπο. Την τοποθετεί σ’ ένα υψηλό βάθρο. Έχει ανάγκη να την θαυμάζει, να καμαρώνει. Την θέλει να συγκεντρώνει όλου του κόσμου τις αρετές, ευγένεια, καλοσύνη, ήθος, νοικοκυροσύνη. Αλλά προπαντός τη θέλει ήρεμη και καλοσυνάτη, γελαστή και αισιόδοξη, δυνατή και αποφασιστική. Μη φανταστείτε όμως ότι τα παιδιά αποζητούν την τελειότητα, την απόλυτη τάξη, την απόλυτη καθαριότητα, την απόλυτη υπομονή και ανοχή. Τα παιδιά, σαν τα σπουργιτάκια, ζητούν μια ήρεμη φωλίτσα για να μεγαλώσουν. Έχουν ανάγκη από πρότυπα που θα τα φυλάξουν καλά μέσα στην ψυχή  και στο μυαλό τους και αυτά τα πρότυπα θα επηρεάσουν την πορεία της ζωής τους και τις επιλογές τους.

Ο άνθρωπος μεγαλώνει, ωριμάζει, γερνάει αλλά το δέσιμο με τη  μάνα του παραμένει το ίδιο. Έχει ανάγκη από την αγάπη της, την στοργή της, την καλοσύνη της, τη συμβουλή της, την ευχή της. Εικόνα εξιδανικευμένη. Σχέση μοναδική. Μπροστά στη μάνα μας όλοι μικροί, μεγάλοι, αισθανόμαστε παιδιά. Οι μάνες δεν έχουν ηλικία για τα παιδιά όπως και τα παιδιά δεν έχουν ηλικία για τις μάνες. Η λέξη μάνα λέγεται με την ίδια φόρτιση είτε απευθύνεται στη νεαρή γυναίκα με το ανάλαφρο βήμα είτε στη μεγαλύτερη με το κουρασμένο σώμα και τα δακρυσμένα μάτια.

Η σχέση μάνας και παιδιού είναι μια μοναδική σχέση, πέρα από το χρόνο και το χώρο, πέρα από τη λογική και τους νόμους της φύσης.

Η λέξη «μάνα» σημαίνει προσφορά. Προσφορά ζωής ανεκτίμητη  και απεριόριστη. Η μάνα αγαπά μέχρι αυτοθυσίας το παιδί της και  αγάπη αυτή δίνει ένα ιδιαίτερα υψηλό νόημα στη ζωή της. Του χαρίζει ότι πολυτιμότερο έχει δίχως δεύτερη σκέψη αρκεί να το δει ευτυχισμένο.

 Η μάνα δε διστάζει να στερηθεί και να πονέσει για το παιδί της. Δε διστάζει να δώσει ζωτικά της όργανα για να του σώσει τη ζωή, κι αν χρειαστεί, δε διστάζει να δώσει την ίδια της τη ζωή. Δεν διστάζει ακόμη να διαβεί το κατώφλι του οίκου ευγηρίας, αν οι συνθήκες το απαιτούν.

Θα το θεωρούσα παράληψη να μην αναφερθώ σήμερα σε κάποιες  μάνες διαφορετικές, που δεν είναι τόσο λίγες όσο νομίζουμε, που αν δεν έχει κάποιος  την ευκαιρία και την τύχη να τις γνωρίσει από κοντά ,σίγουρα αγνοεί την ύπαρξη τους και την ανυπολόγιστη προσφορά τους στη ζωή. Αν κοιτάξουμε γύρω μας προσεκτικά ,αν κοντοσταθούμε λίγο, θα δούμε πολλές μάνες με μάτια δακρυσμένα, ατέλειωτες μάνες με χείλη σφραγισμένα, να σφίγγουν στην αγκαλιά τους ή στην καρδιά τους το παιδί τους , να περιφέρονται σαν αερικά στους διαδρόμους ενός νοσοκομείου, να προσεύχονται γονατιστές μπροστά στην εικόνα της Παναγίας για το παιδί τους που υποφέρει, που ταλαιπωρείται, που βρίσκεται μπλεγμένο στα ναρκωτικά ή στο αλκοόλ. Θα δούμε άλλες μάνες που τάχτηκαν να μεγαλώσουν ένα ξεχωριστό παιδί, με ιδιαίτερα χαρίσματα και άλλες ικανότητες από αυτές που έχει ο μεγαλύτερος αριθμός των παιδιών του πλανήτη μας, μάνες που πέρασαν μέσα από το εφιαλτικό τούνελ των ψυχιατρείων , μάνες που αναρωτήθηκαν με απόγνωση «Άραγε πόσες φορές μπορεί να σπάσει η καρδιά της μάνας;» .

Θα δούμε μάνες που δίνουν καθημερινά μάθημα  ανθρωπιάς και αυταπάρνησης σε όλους μας, καθώς ανεβαίνουν στωικά  τον Γολγοθά τους και προχωρούν προς την πνευματική ολοκλήρωση.

Συγκλονιστικοί είναι οι στίχοι μιας μάνας που περιγράφει την επίσκεψη που κάνει στο γιο της, την ημέρα των γενεθλίων του, στο Ψυχιατρείο Κορυδαλλού, Ίδρυμα για την αποκατάσταση της ψυχικής υγείας, όπου τα λουλούδια ανήκουν στη λίστα των αντικειμένων που απαγορεύεται να περάσουν την πόρτα του. Το έτος 2003!

«Τον είδα. Όμορφος όπως πάντα. Σαν Χριστός

 μου χαμογελούσε ενώ μ’ αγκάλιαζε και με χάιδευε.

Τα λουλούδια απέναντι του, μονάχα να τα βλέπει.

Χρόνια σου πολλά, του είπα με αγάπη

και του γύρισα το πρόσωπο να τα δει.

Μυρίζουν; με ρώτησε.

Μοσχοβολάνε, όπως κάθε χρόνο.

«Τίποτε δεν είναι όπως κάθε χρόνο», μου είπε.

«Θα γίνει! Θα δεις!…»

Μιλούσαμε κι οι δυο μαζί, για να προλάβουμε να πούμε πολλά.

Τα χέρια πλεγμένα να σφίγγονται τόσο, που να ασπρίζουν, και οι καρδιές να πάλλονται. Άκουγα τη δική του, ενώ τον έβλεπα να αμύνεται στις ψείρες. Θα σε κολλήσω, μου είπε.

Κανένα πρόβλημα, του απήντησα.

Ο χρόνος αμείλικτος, τέλειωσε.

«Σ’ αγαπώ» του φώναξα καθώς έφευγε.

«Κι εγώ πολύ» μου απήντησε.

«Κι ευχαριστώ για τα λουλούδια».

Σταγόνες αίμα στάλαξαν απ’ την καρδιά μου.

 Αίμα τόσο κόκκινο, σαν τα τριαντάφυλλα που σου έφερα…

Ζούμε σε μια εποχή βίας, παραλογισμού, προκλήσεων, παραγκωνισμού αξιών. Οι καιροί είναι δύσκολοι και οι γονείς πρέπει να κρατούν καλά το τιμόνι του σπιτικού τους  για να τα βγάλουν πέρα με τις τρικυμίες της ζωής αλλά και με τις σειρήνες που παραμονεύουν σε κάθε τους βήμα.

Ο αριθμός των διαζυγίων αυξάνει καθημερινά με ανησυχητικούς ρυθμούς. Οι ειδικοί λένε ότι η μητροστέρηση κατά τον πρώτο χρόνο είναι δραματική για το παιδί , ενώ η πατροστέρηση κατά τον τρίτο αποφασιστικής σημασίας. Οι συνέπειές τους είναι μελαγχολία, κατάθλιψη, γκρίνια μέχρι και ψυχικό θάνατο του παιδιού. Μιλούν ακόμη για χαμένη παιδικότητα και για επικίνδυνη συμπίεση των ηλικιών. Ο κόσμος γύρω μας γέμισε με παιδιά που παραπαίουν ανάμεσα στο τι είναι σωστό και τι είναι λάθος, τι είναι έντιμο και τι άτιμο, τι είναι αποδεκτό και τι κατακριτέο.

Οι γονείς θορυβημένοι και ανήσυχοι ζητούν τα καλύτερα για τα παιδιά τους. Ποια είναι όμως αυτά τα καλύτερα και που υπάρχουν;

Σίγουρα όλοι ξέρουμε ποια είναι τα απαραίτητα εφόδια για να γίνουν τα παιδιά μας ευτυχισμένα. Η ίδια η ζωή το ’χει αποδείξει ότι δεν φτάνουν τα πτυχία και οι ατράνταχτες περιουσίες για να καταφέρουν τα παιδιά μας να βρουν το πραγματικό νόημα της ζωής . Πρέπει να τους εμφυσήσουμε άξιες και ιδανικά. Να τους μάθουμε να αγαπάνε τον εαυτό τους και τον συνάνθρωπο τους. Να τους μάθουμε να προσεύχονται και να εμπιστεύονται τη ζωή τους στη Μητέρα Παναγιά. Χρειάζεται καθημερινός αγώνας από τη μεριά των γονιών γιατί η προσωπικότητα του παιδιού χτίζεται πετραδάκι-πετραδάκι και δυστυχώς καθ’ όλη τη μακρόχρονη διάρκεια του χτισίματος υπάρχει ο κίνδυνος το οικοδόμημα να καταστραφεί από ασήμαντη η σημαντική αιτία. Τέλος χρειάζεται συνεργασία και των δυο γονιών στην ανατροφή του παιδιού έτσι ώστε η πολύπλοκη διαδικασία του μεγαλώματός του να βρει λίγο από το χαμένο της νόημα και τη χαμένη ευχαρίστηση.

Μάνες , τα πιο όμορφα πλάσματα του κόσμου, τα πιο ξεχωριστά!

Δύσκολος και απαιτητικός ο προσωπικός καθημερινός αγώνας σας. Απαιτεί θυσίες και πόνο. Είναι αγώνας που δεν περιμένει αναγνώριση, παράσημα και επαίνους.

            Μη πληγώνεστε από τη συμπεριφορά των παιδιών σας, δεν την εννοούν. Στα μάτια τους είστε μοναδικές, είστε αναντικατάστατες. Το έργο σας δεν μπορεί να ζυγιστεί, να αξιολογηθεί, να εκτιμηθεί συγκριτικά. Η προσφορά σας  έγκειται στο δόσιμο του είναι σας, στη μέγιστη προσφορά που μπορεί να κάνει άνθρωπος σε άνθρωπο άρα είναι άσκοπο να την χαρακτηρίσουμε σαν μικρή ή μεγάλη. Η αξία της είναι απόλυτη τιμή, δεν μετριέται, ούτε ζυγίζεται. Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε ότι άλλοτε καρποφορεί και άλλοτε όχι. Άλλοτε ο αγώνας της μάνας δικαιώνεται γρήγορα και άλλοτε προσωρινά φαίνεται να πηγαίνει χαμένος. Το αποτέλεσμα δεν έχει να κάνει με την προσφορά αυτή καθεαυτή. Μοιάζει με το σπόρο που πέφτει στη γη και  άλλοτε βρίσκει πρόσφορο έδαφος κι αναπτύσσεται κι άλλοτε οι συνθήκες εμποδίζουν την ανάπτυξή του έτσι όπως εμείς θα θέλαμε. Μην παίρνετε επάνω σας το βάρος για τις επιλογές των παιδιών σας. Η συμβολή σας στην διαμόρφωση της προσωπικότητας τους είναι αναμφισβήτητα μεγάλη, δεν είναι όμως ο μοναδικός καθοριστικός παράγοντας της πορείας της ζωής τους.

Μάνες, είστε παντοδύναμες και η τεράστια δύναμη σας πηγάζει από την αληθινή, την αγνή και χωρίς όρους και όρια αγάπη  για τα παιδιά σας και για τα παιδιά όλου του κόσμου.H καρδιά σας χτυπάει δυνατά από λαχτάρα για το παρόν και το μέλλον των παιδιών σας ,αλλά και για το παρόν και το μέλλον όλης της ανθρωπότητας, για τα παιδιά που πεινούν, για τα παιδιά που μένουν χωρίς σπιτικό, χωρίς μόρφωση, χωρίς δουλειά, γι’ αυτά που πέφτουν θύματα κάθε είδους εκμετάλλευσης. Και είναι οι χτύποι απ’ όλες τις μητρικές καρδιές , που κρατούν την ανθρωπότητα ζωντανή, σε εγρήγορση και της επιτρέπουν να ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία.

Μάνες όλης της ανθρωπότητας, εσείς  ξεχωριστές γυναίκες που κλείνετε  μέσα σας το μητρικό πνεύμα και προσφέρετε απλόχερα την αγάπη σας είτε στα φυσικά, είτε στα πνευματικά παιδιά σας, επιτρέψτε μου να σας δώσω μια συμβουλή:

Φροντίστε το δέντρο της δικιάς σας ζωής , έχοντας για οδηγό και στήριγμα την Παναγία Μητέρα και να είστε σίγουρες πως οι καρποί του θα θρέψουν πραγματικούς ανθρώπους που θα αποτελέσουν υγιή κύτταρα της ανθρωπότητας και του πολιτισμού μας.

Παρόλο που όπως προανέφερα η μάνα δεν επιζητεί επαίνους και ευχαριστίες για την προσφορά της θα ’θελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ μεσ’ απ’ την καρδιά μου  σ’ όλες εσάς που έχετε σήμερα τη γιορτή σας και ιδιαίτερα στην μονάκριβη μητέρα μου, αφιερώνοντας σας τους παρακάτω ευαίσθητους στίχους της ποιήτριας Ελένης Μουζάκη-Μπουρίτσα « Η θεσπέσια μητέρα»

Θεσπέσια μητέρα

Θα σου το πω το Σ’ αγαπώ

Με μια αγάπη πλέρια!

Να ροβολά τις Ανοιξες !

Να σπέρνει καλοκαίρια!

Μ’ ένα χαμόγελο γλυκό

Να μοιάζει το δικό σου!

Σ’ εκείνο τ’ απαράμιλλο

Γλυκύτατη Μητέρα,

που ’ναι παράθυρο ανοιχτό,

 στη ροδαυγή το φως Σου!

Θα σου φωνάξω ολόχαρη

Αυτή την καλημέρα!

Θ’ ανοίξω διάπλατα φτερά,

Θα σ’ αγκαλιάσω τρυφερά,

όλη, λατρεία και χαρά!

Και, με τα μάτια αστραφτερά…

Θα σου προσφέρω με φιλιά,

Λουλούδια, Νότες και πουλιά.

Γιατί Γιορτάζεις σήμερα!

Θεσπέσια Μητέρα !

Μάιος 2000

Μάνες  αγαπημένες ,σας ευγνωμονούμε

Θεοχαρίδου Αντωνία

13 Μαΐου 2007

Ομιλία στην αίθουσα της Εμμέλειας 

Η ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΜΑΝΑ

Η   ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ  ΜΑΝΑ

Η ΜΑΝΑ «ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ, ΤΟΥ ΕΚΛΕΚΤΟΥ»

Μάνα. Μια τόσο μικρή λέξη που κρύβει μέσα της τόση δύναμη! Δύναμη ψυχική, πνευματική και σωματική. Δύναμη και ελπίδα για ένα καλύτερο κόσμο για μια κοινωνία πιο ανθρώπινη.

 Τι να πω για τις μάνες; Μπορεί να’ ναι τα λόγια πιο δυνατά από τα βιώματα;

Μπορούν οι στίχοι να μιλήσουν πιο πολύ στην καρδιά σας από το χαμόγελο, την αγκαλιά της μάνας και το γεμάτο έγνοια βλέμμα της που προσπαθεί να δει πίσω από τα φαινόμενα;

Νομίζω ότι και την προσφορά της θα αδικήσω και εσάς θα σας κουράσω.

Διάλεξα σήμερα να σας μιλήσω για κάποιες  μάνες διαφορετικές, που δεν είναι τόσο λίγες όσο νομίζουμε, που αν δεν έχει κάποιος  την ευκαιρία και την τύχη να τις γνωρίσει από κοντά ,σίγουρα αγνοεί την ύπαρξη τους και την ανυπολόγιστη προσφορά τους στη ζωή. Δεν αναφέρομαι στον αγώνα τους και τις θυσίες τους για τα παιδιά τους, μια και αυτά είναι στοιχεία συνυφασμένα με την υπόσταση της μάνας. Αναφέρομαι στο μάθημα  ανθρωπιάς και αυταπάρνησης που δίνουν σε όλους μας, καθώς ανεβαίνουν στωικά  τον Γολγοθά τους και προχωρούν προς την πνευματική ολοκλήρωση.

Θα μιλήσω για τις μάνες και τις οικογένειες που βιώνουν ή βίωσαν ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας των παιδιών τους , γι’ αυτές που τάχτηκαν να μεγαλώσουν ένα ξεχωριστό παιδί, με άλλα χαρίσματα, με άλλες ικανότητες από αυτές τις συνηθισμένες, που έχει ο μεγαλύτερος αριθμός των παιδιών του πλανήτη μας, γι’ αυτές που πέρασαν μέσα από το εφιαλτικό τούνελ των ψυχιατρείων , γι’ αυτές τις μάνες που αναρωτήθηκαν με απόγνωση «Άραγε πόσες φορές μπορεί να σπάσει η καρδιά της μάνας;» . Θα μιλήσω για όλες αυτές τις μάνες που βρήκαν το νόημα της ζωής και της αξίας της ανθρώπινής ύπαρξης μέσα από την οδύνη  και τον σπαραγμό.

Δύσκολο, πολύ δύσκολο να μιλήσει κανείς για τέτοιες μάνες!

 Ό,τι και να πει θα’ναι λίγο και ανίκανο να εκφράσει τα συναισθήματά του. Θα προσπαθήσω όμως να το κάνω μεταφέροντας μαρτυρίες από τις ίδιες τις ξεχωριστές μάνες γιατί μόνο έτσι τα λόγια μου θα μπορέσουν να δώσουν στα πράγματα την πραγματική τους διάσταση.

Από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, ετοιμάζουμε τα μικρά κοριτσάκια για το ρόλο της μάνας μέσα από τα παιχνίδια με κούκλες. Κάνουμε όμως ένα λάθος.

 Πλάθουμε για τα παιδιά μας ένα κόσμο φανταστικό, ονειρικό όπου όλα είναι τέλεια και τα αφήνουμε να πιστεύουν ότι αυτός είναι ο πραγματικός κόσμος, ο κόσμος στον οποίο θα ζήσουν. Κούκλες καλλίγραμμες , πανέμορφες, χαριτωμένες, με αρμονικά χαρακτηριστικά, κούκλες αθλήτριες, μανεκέν, χορεύτριες, μωρά τέλεια που σωπαίνουν μ’ένα ελαφρό άγγιγμα στην πλάτη, που τραγουδάνε, γελάνε και κλαίνε κατά παραγγελία. Μωρά που μπορείς να τα κοιμήσεις όποτε θέλεις και να τα ξυπνήσεις όποτε θέλεις, που τα επιδεικνύεις όλο καμάρι στις φίλες σου. Έτσι τα κορίτσια παίζουν ξένοιαστα και κάνουν όνειρα για την εποχή που θα γίνουν μάνες και θα σφίγγουν στην αγκαλιά τους το τέλειο μωρό,  το παιδί θαύμα, το πιο όμορφο, το πιο έξυπνο, το πιο ικανό απ’όλα τα παιδιά του κόσμου και θα καμαρώνουν περήφανες για το απόκτημά τους.

Ούτε για μια στιγμή δεν τους περνάει από το μυαλό ότι το δικό τους μωρό μπορεί να μην είναι τόσο τέλειο όσο οι κούκλες τους.

Και έτσι, καθώς τα χρόνια κυλούν ανυποψίαστα, κάποια απ’ αυτά τα κορίτσια βρίσκονται ξαφνικά με την καρδιά ραγισμένη, το μυαλό ακίνητο, τα μάτια βουρκωμένα μπροστά σ’ ένα αλλιώτικο πλάσμα, πολύ διαφορετικό απ’ αυτό των ονείρων τους, μια ανθρώπινη ύπαρξη τόσο διαφορετική αλλά συγχρόνως και τόσο αξιαγάπητη. Είναι το παιδί τους ,αυτό δεν αλλάζει. Ξέρουν ότι δεν έχουν άλλη επιλογή, όσο κι αν περνάει φευγαλέα από το θολωμένο από την οδύνη  μυαλό τους η σκέψη ότι κάποιο λάθος έγινε και ότι κάποια μαγική δύναμη θα εξαφανίσει το κακό όνειρο.

Ο Άρθουρ Μίλλερ στο βιβλίο του Μετά την Πτώση γράφει:

Ονειρεύτηκα πως είχα ένα παιδί, κι ακόμα στο Όνειρο είδα

Πως ήταν η ζωή μου, το παιδί ήταν καθυστερημένο και εγώ

τράπηκα σε φυγή. Εκείνο όμως σκαρφάλωνε συνεχώς στα

πόδια μου κι αρπαζόταν από τα ρούχα μου. Μέχρι που

 σκέφτηκα, πως αν μπορούσα να το φιλήσω- όπως και να

είχε  ήταν δικό μου- θα μπορούσα να κοιμηθώ. Κι

 έσκυψα πάνω από το διαλυμένο του πρόσωπο, και ήταν

φοβερό, αλλά το φίλησα. Νομίζω ότι τελικά πρέπει κάποιος να

 παίρνει τη ζωή του στα χέρια του.

Τραγική φιγούρα η μάνα που υποψιάζεται την φοβερή αλήθεια από την πρώτη στιγμή αλλά αρνείται να την δεχθεί και επαναστατεί ενάντια στους γιατρούς, ενάντια στο Θεό, ενάντια στον ίδιο της τον εαυτό, ενάντια σ’ όλο το σύμπαν. Βυθίζεται σε μια οδύνη που μοιάζει να ξεπερνάει τα όρια της αντοχής της.

Ο Γολγοθάς ξεκινάει από τη στιγμή της διάγνωσης του προβλήματος ,όποια κι αν είναι η μορφή του, είτε αυτό ονομάζεται κινητικό πρόβλημα ή εγκεφαλική παράλυση ή νοητική στέρηση ή ψύχωση ή σχιζοφρένεια ή διαβήτης ή σύνδρομο Ντάουν ή κώφωση ή άλλο……Το όνομα δεν έχει σημασία. Εξάλλου οι γιατροί το χαρακτηρίζουν με επιστημονικούς όρους με συνέπεια να είναι πολύ δύσκολο για τη μάνα να αντιληφθεί ακριβώς τη σοβαρότητα της κατάστασης, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό. Ο σταυρός  βαρύς ,ασήκωτος και δυστυχώς τις περισσότερες φορές καλείται να τον σηκώσει μόνη της. Οι άλλοι, οι συνάνθρωποι, στοιχηματίζουν από μακριά αν τελικά θα τα καταφέρει. Το μέλλον φαντάζει τραγικό.

            Πραγματικά συγκλονιστικοί οι στίχοι της Φαρμακίδου που εκφράζουν την αγωνία της μάνας για το άγνωστο αύριο, γι’ αυτόν τον καινούριο κόσμο που προβάλλει απειλητικός μπροστά της και δυστυχώς πρέπει να τον γνωρίσει και να ζήσει μέσα σ’  αυτόν.

«Θεέ μου,

μήπως δεν θα ξημερώσει. Φοβάμαι

μήπως χάσω το κουράγιο μου, τρέμω

μήπως λησμονήσω τον εαυτό μου, αγωνιώ

Θεέ μου,

Πώς να κλείσω τα μάτια μου τούτο το βράδυ

Καθώς τόσοι φόβοι με ξαγρυπνούν;

Άγρυπνη, με παγωμένα χείλη, αφομοιωμένη από την απόλυτη σιωπή που κρύβει την κραυγή της απόγνωσης, η μάνα αφουγκράζεται την ανάσα της γης και μαζί της τους χτύπους της καρδιάς του παιδιού της που νιώθει κουρνιασμένο πάλι στα σπλάχνα της.

Η διαπίστωση μιας αναπηρίας ή μιας ανίατης ασθένειας συνοδεύεται από οδύνη και σπαραγμό και για τους δυο γονείς, συναισθήματα τόσο έντονα όσο αυτά που συνοδεύουν το θάνατο. Παρ’ όλο που μεταξύ θανάτου και αναπηρίας υπάρχει η τεράστια διαφορά της ζωντανής παρουσίας, στη γέννηση ενός παιδιού με αναπηρία οι γονείς μπορεί να βιώνουν πραγματικά ένα θάνατο, καθώς η ισόβια αναπηρία θεωρείται το ίδιο «τελεσίδικη και ανέκκλητη» και συχνά η καθημερινή πίκρα θεωρείται  σκληρότερη και από το θάνατο γιατί η ζωή δε σταματάει το ρυθμό της. Χαρούμενα παιδιά παίζουν στα πάρκα, πηγαίνουν στο σχολείο, ταξιδεύουν, σπουδάζουν, δουλεύουν, ερωτεύονται, κάνουν δικές τους οικογένειες και η ζωή συνεχίζεται….Για το άρρωστο παιδί η ζωή κινείται πολύ αργά ,σε άλλους ρυθμούς, διαφορετικούς που αποτελούν ισόβιο στίγμα και φέρνουν θανάσιμο πόνο.

 

Πόσο δύσκολος είναι ο ρόλος αυτής της μάνας;

«Η μάνα είναι σαν το στρατιώτη στη φωτιά της μάχης,

πολεμοφόδια χρειάζεται όχι στέφανα»

Με πόσους εχθρούς έχει να πολεμήσει;

Πόσα εμπόδια να ξεπεράσει;

Πρώτα-πρώτα έχει να πολεμήσει τον ίδιο της τον εαυτό, τα τσακισμένα όνειρα, τις ενοχές ,τις τύψεις, την οργή, το θυμό, την αγανάκτηση.

Έπειτα είναι η κούραση, η στέρηση, η απομόνωση, ο κοινωνικός αποκλεισμός.

Με τη γέννηση ενός ξεχωριστού παιδιού η μάνα και ο πατέρας περνούν μια σοβαρή κρίση καθώς έρχονται σε σύγκρουση με τις πεποιθήσεις τους, την αντίληψη που έχουν για την αναπηρία και γενικότερα τη ζωή. Μέσα όμως απ’ αυτή την οδυνηρή δοκιμασία είναι δυνατόν να ωριμάσουν περισσότερο και να γνωρίσουν τον εαυτό τους.

Τα συναισθήματα των γονέων είναι συχνά  μια αγωνιώδης διαδρομή για να βρεθεί το νόημα του πόνου. Ο πόνος είναι ακούσιος Γολγοθάς. Είναι δύσκολο να τον ανέβει κανείς, έστω κι αν γνωρίζει ότι θα τον οδηγήσει στην ανάσταση του πιο μυστικού του «είναι». Όταν όμως βρεθεί το νόημα του πόνου, όταν ο άνθρωπος πεισθεί ότι η δοκιμασία του δεν είναι χωρίς σημασία, τότε μπορεί να αντέξει και να οδηγηθεί στη κατανόηση του σκοπού της ανθρώπινης ύπαρξης και κατά συνέπεια του νοήματος της ζωής.

Φαίνεται πως οι γονείς που καταφέρνουν να «συναντήσουν» το παιδί τους ξεπερνώντας την πραγματικότητα της αναπηρίας του, βρίσκονται πολύ κοντά σ’ αυτή την υπέρτατη ανακάλυψη: «Το εξαιρετικό παιδί, το τόσο πράο και ήπιο, είναι του Ουρανού το εκλεκτό Παιδί»

Η Περλ Μπακ ,μητέρα ειδικού παιδιού και συγγραφέας, γράφει στο βιβλίο της «Το παιδί μου δε μεγάλωσε ποτέ»

« Να υπερηφανεύεσαι για το παιδί σου, να το αποδέχεσαι όπως

είναι και να μην παίρνεις σοβαρά υπόψη τα λόγια και τα

βλέμματα αυτών που δεν καταλαβαίνουν. Το παιδί έχει ένα

 νόημα για σένα και για όλα τα παιδιά. Θα βρεις μια χαρά

που δεν μπορείς τώρα να υποπτευτείς εκπληρώνοντας μαζί του

τη ζωή σου. Σήκωσε το κεφάλι σου και τράβα το δρόμο που

σου έχει ανατεθεί.»

Τα  στάδια της συναισθηματικής πορείας των γονέων σύμφωνα με όσα αναφέρει η Ντέμη Σταυροπούλου στο βιβλίο της « Στου πόνου τη γυάλινη πίστα» είναι «η άρνηση της πραγματικότητας, ο συγκλονισμός, ο πανικός, η ντροπή, η εχθρότητα και η αγανάκτηση, η προσφυγή, η απόγνωση, η κάθαρση με τα δάκρυα, η αποδοχή της πραγματικότητας και η κοινωνία με το Θεό.»Ο πόνος εικονίζεται από την συγγραφέα σαν γυάλινη πίστα γιατί όταν η πίστα είναι γυάλινη, είναι ευαίσθητη και ολισθηρή. Μπορεί κανείς επάνω της να καθρεφτιστεί, όπως κάνει σ’ ένα κανονικό ή παραμορφωτικό καθρέφτη, να πάθει κατάγματα ή να αναβαθμίσει τις ικανότητες του. Μπορεί να χαρεί τη ζωή, μπορεί και να την κλάψει.

¨Όλες αυτές οι μάνες που μεγαλώνουν παιδιά με κάποια ιδιαίτερα προβλήματα δεν είναι περίεργα ή κακότυχα όντα, αλλά αντίθετα είναι άνθρωποι καθημερινοί και συγχρόνως μοναδικοί που έχουν ανάγκη να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και τις σκέψεις τους σε κάποιους άλλους που έχουν το ίδιο πρόβλημα και να νιώσουν ότι δεν είναι μόνοι και ότι υπάρχουν και άλλοι γονείς που αισθάνονται, σκέφτονται και αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο, μ’ ένα τρόπο απόλυτα φυσιολογικό.

Η αποδοχή της ισόβιας διαφοράς ενός παιδιού είναι ένα συναίσθημα πέρα από τα όρια μας, εάν δεν πιστεύουμε απόλυτα πως κάθε άνθρωπος, υγιής ή όχι, είναι μια ανεπανάληπτη ύπαρξη με αυθύπαρκτη αξία, η οποία δεν εξαρτάται από τη σωματική του ακεραιότητα ή το νοητικό δυναμικό του.

Οι γονείς συχνά αρνούνται τη μονιμότητα της κατάστασης για να μη πονάνε. Ωστόσο το να ζει κανείς χωρίς να δέχεται τη πραγματικότητα, σημαίνει πως η ζωή του είναι μια αυταπάτη. Πώς να βρεθεί εκεί η γαλήνη;

Χιλιάδες στόματα πονεμένων ανθρώπων, ανεξάρτητα σε ποια εκκλησία ανήκουν, ψιθυρίζουν την προσευχή της γαλήνης σαν μια πρακτική προσευχή ή σαν μια θερμή ευχή που προσφέρει μια απλή συνταγή για μια συναισθηματική υγιή ζωή:

«Θεέ μου, δώσε μου τη γαλήνη να δέχομαι τα πράγματα που δεν μπορώ να αλλάξω,

το κουράγιο ν’ αλλάξω τα πράγματα που μπορώ

και τη Σοφία να γνωρίζω τη διαφορά.»

            Με τη συνειδητοποίηση της αλήθειας μπορεί κάποιος να λυτρωθεί. Αυτή η λυτρωτική δύναμη που είναι συνυφασμένη με την αλήθεια, έστω κι αν είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτή από την ταραγμένη καρδιά και σαστισμένη λογική του ανθρώπου που αντιμετωπίζει την οδυνηρή πραγματικότητα, θα του δώσει προοδευτικά τη δύναμη να προχωρήσει παρά πέρα.

Μια μάνα που αρνιόταν να παραδεχθεί το ότι ο γιος της ήταν ναρκομανής είπε σε μια συνέντευξη της που δημοσιεύτηκε στη εφημερίδα Ελευθεροτυπία :

«Το πιο σκληρό σ’ αυτή τη διαδικασία είναι να συνειδητοποιήσεις το πρόβλημα και εντέλει να το παραδεχθείς.

Βρήκα τη λύση μια φορά που κοιτάχτηκα στον καθρέφτη και είπα:

Κοίτα να δεις, ο Θοδωρής είναι πρεζόνι.

Ήταν η αρχή του τέλους του μαρτυρίου.»

Αμέσως μετά τον πρώτο συγκλονισμό, οι μητέρες ενεργοποιούνται με θαυμαστό τρόπο και επιδίδονται σ’ ένα δραματικό αγώνα καθώς έχουν να παλέψουν με αμέτρητες αντιξοότητες και συγχρόνως με τον εαυτό τους. Οι ίδιες αποποιούνται τον τίτλο των ηρωίδων, καθώς νιώθουν τις αδυναμίες να τις συνθλίβουν, ομολογώντας πως δεν κάνουν τίποτε άλλο απ’ αυτό που τους υπαγορεύει η καρδιά τους και η ανάγκη.

            Ηρωίδες, συμπολεμίστριες. αγωνίστριες ή άβουλες και ηττημένες από τον πόνο οι μητέρες είναι πρόσωπα ιερά που μας προκαλούν το σεβασμό. Πως μπορείς να μην αποδώσεις σεβασμό σ’ αυτόν που αγωνίζεται ακόμα και πέρα από τα όρια του, σ’ αυτόν που φλέγεται από αγάπη; Η αγάπη, όταν πυρπολεί εξαγνίζει. Πίσω από ένα θαρραλέο άνθρωπο με αναπηρία βρίσκεται σχεδόν πάντα μια θαρραλέα μητέρα.

            Η κοινωνία με το Θεό είναι πιθανό ενδεχόμενο της συναισθηματικής πορείας των γονέων και η αρχή νέας πνευματικής ζωής. Οι κίνδυνοι και τα απρόβλεπτα της ζωής δίδαξαν σε πολλούς γονείς από μας να προσεύχονται. Η προσευχή μας ελευθερώνει από την σκλαβιά του εαυτού μας και μας χαρίζει την υπέρτατη ελευθερία. Όταν τα τείχη πέσουν, ο δρόμος για τον συνάνθρωπο ταυτίζεται πλέον με το δρόμο της ζωής μας.

Μια μητέρα που έχει δυο δίδυμα με μαθησιακές δυσκολίες όταν ρωτήθηκε τι σημαίνει για κείνη η κοινωνία με το Θεό απάντησε:

 «Είναι να καταθέτεις στα πόδια Του το αναμμένο κάρβουνο που κρατάς στα χέρια σου και να το βλέπεις να μετατρέπεται σε χρυσάφι»

Η εξοικείωση με την πραγματικότητα  αποτελεί την αρχή του τέλους της συναισθηματικής πορείας της μάνας και περιλαμβάνει τόσο την διανοητική όσο και τη συναισθηματική προσαρμογή της στην υπάρχουσα κατάσταση. Και  εξοικείωση   δεν σημαίνει φαινομενική αποδοχή της κατάστασης με συναισθήματα ντροπής ή απόγνωσης αλλ’ ούτε και συμβιβασμός μαζί της γιατί ο κάθε συμβιβασμός έχει αρνητικό χαρακτήρα. Εξοικείωση με την πραγματικότητα είναι η μετατροπή ενός γεγονότος που αρχικά θεωρήθηκε τραγικό, σε γεγονός ζωής. Είναι η τροποποίηση των μάταιων στόχων για ίαση, σε στόχους εφικτούς για το παιδί. Την ίδια στιγμή που αποδεχόμαστε κάτι και το υπομένουμε, αρχίζουμε ν’ αγωνιζόμαστε ακαταπόνητα.

Η Λενα Στυλιανού, μια μητέρα ειδικού παιδιού με κοινωνική δράση, δίνει τη δική της μαρτυρία και αναφέρεται σε μια ανυπολόγιστη προσφορά λέγοντας:

«Με την αναπηρία, όπως και με τα άλλα θέματα, υπάρχουν πλευρές που δεν μπορούμε να τις αλλάξουμε και πλευρές που είναι στο χέρι μας να τις καθορίσουμε. Δεν μπορούμε βέβαια ν’ αλλάξουμε τη φύση και την έκταση της αναπηρίας, αν όμως τοποθετηθούμε σωστά απέναντι της θα μπορέσουμε να κάνουμε ότι καλύτερο, κατά περίπτωση, για τον ανάπηρο, για όλη την οικογένεια και για τον περίγυρό μας. Είναι ένας καθημερινός αγώνας. Και αν σταθούμε σωστά, ήδη έχουμε κάνει την επανάστασή μας. Διότι σ’ ένα κόσμο που νιώθει πελαγωμένος, εμείς βρίσκουμε το νόημα της ζωής.»

Η απομάκρυνση από συγγενείς και φίλους ,η απομόνωση, εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει στον ψυχισμό της μάνας δημιουργώντας της το συναίσθημα της «ειδικής» μάνας, δεν βοηθάει σίγουρα στην κοινωνικοποίηση του παιδιού το οποίο την έχει ανάγκη γιατί μέσα από την επαφή του με άλλους ανθρώπους θα αποκτήσει εμπειρίες και θα μάθει πράγματα απαραίτητα για να την πορεία του στη ζωή.

Η συγγραφέας Ιωάννα Τσοκοπούλου στο βιβλίο της « Είναι ο γιος μου» αναφέρεται στην αψυχολόγητη συμπεριφορά κάποιων μητέρων όταν πήγε για πρώτη φορά με το μικρό της γιο που έχει σύνδρομο Ντάουν,  στο πάρκο της γειτονιάς και για το πλήγμα που υπέστη. Όταν μετά από 15 χρόνια πάλης με τον εαυτό της ξαναπήγε στο πάρκο, είχε προετοιμαστεί για να προστατεύσει το παιδί της αλλά και τον εαυτό της.

Μόλις πλησίασε η πρώτη μητέρα και κοίταξε περίεργα το μωρό της, την αιφνιδίασε λέγοντας: «Τον είδατε; Είναι καθυστερημένο. Αλλά δεν είναι γλυκούλης;»

Η συνέχεια όμως αιφνιδίασε και την ίδια. Η άλλη μητέρα κάθισε κοντά της και άρχισε να τη ρωτάει με ενδιαφέρον και τρυφερότητα για το παιδί της. Ο διάλογος αυτός της πρόσφερε πραγματική ανακούφιση, αλλά και της έδειξε το δρόμο που έπρεπε ν’ ακολουθεί στο μέλλον.

Η γυναίκα που είναι μάνα ενός ειδικού παιδιού έχει και άλλες ιδιότητες. Είναι γυναίκα, σύζυγος και μητέρα ενός ή περισσότερων άλλων παιδιών. Ο βαθμός στον οποίο η οικογένεια και το ιδιαίτερο παιδί της θα προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση θα εξαρτηθεί από την προσωπική της ανάπτυξη και την ασφάλεια και στήριξη που παίρνει μέσα από τη σχέση της με τον άντρα  και τα παιδιά της. Δεν είναι καθόλου απλό να προσφέρει ισότιμα το χρόνο της και τη φροντίδα σε κάθε μέλος της οικογένειας όταν το ένα από αυτά, το  ξεχωριστό, χρειάζεται αναγκαστικά τη μερίδα του λέοντος. Και αν η οικογένεια φτάσει να λειτουργεί αποκλειστικά με βάση τις ανάγκες αυτού του μέλους της, η οικογενειακή συνοχή θα κινδυνεύσει να καταστραφεί.. Αντίθετα η εμπειρία μπορεί να είναι θετική για όλους. Το ειδικό παιδί ωφελείται με αμέτρητους τρόπους από τη σχέση του με τα αδέλφια του, μαθαίνει να δίνει και να παίρνει, να μοιράζεται με τους άλλους , να είναι πιο προσαρμοστικό. Ταυτόχρονα, και τα άλλα παιδιά μεγαλώνοντας  γίνονται ευαίσθητοι άνθρωποι, ανεκτικοί και με κατανόηση απέναντι σε όσους είναι «διαφορετικοί». Και αν αισθάνονται , χάρη στη συμπεριφορά της μάνας, ότι  το καθένα από αυτά  είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο, η ζωή της οικογένειας μπορεί να είναι φυσιολογική κι η μάνα να αποκτήσει την αίσθηση της αναλογίας των πραγμάτων.

Αν κοιτάξουμε γύρω μας προσεκτικά ,αν κοντοσταθούμε λίγο, θα δούμε πολλές μάνες με μάτια δακρυσμένα, ατέλειωτες μάνες με χείλη σφιγμένα, να σφίγγουν στην αγκαλιά τους η στην καρδιά τους το ξεχωριστό  παιδί τους , να περιφέρονται σαν αερικά στους διαδρόμους ενός νοσοκομείου, να προσεύχονται γονατιστές μπροστά στην εικόνα της Παναγίας για το παιδί τους που υποφέρει, που ταλαιπωρείται, που βρίσκεται μπλεγμένο στα ναρκωτικά ή στο αλκοόλ, που βρίσκεται κλεισμένο σε κάποιο ψυχιατρείο ή στη φυλακή.

Είναι πολλές οι καλότυχες μάνες που τα παιδιά τους ξεπέρασαν το οποιοδήποτε πρόβλημα τους Είναι όμως και άλλες που τα βλέπουν να αργοπεθαίνουν.

Συγκλονιστικοί είναι οι στίχοι μιας μάνας που περιγράφει την επίσκεψη που κάνει στο γιο της, την ημέρα των γενεθλίων του, στο Ψυχιατρείο Κορυδαλλού ,Ίδρυμα για την αποκατάσταση της ψυχικής υγείας, όπου τα λουλούδια ανήκουν στη λίστα των αντικειμένων που απαγορεύεται να περάσουν την πόρτα του. Το έτος 2003!

            «Τον είδα. Όμορφος όπως πάντα. Σαν Χριστός

 μου χαμογελούσε ενώ μ’ αγκάλιαζε και με χάιδευε.

Τα λουλούδια απέναντι του, μονάχα να τα βλέπει.

Χρόνια σου πολλά, του είπα με αγάπη

και του γύρισα το πρόσωπο να τα δει.

Μυρίζουν; Με ρώτησε.

Μοσχοβολάνε, όπως κάθε χρόνο.

«Τίποτε δεν είναι όπως κάθε χρόνο», μου είπε.

«Θα γίνει! Θα δεις!…»

Μιλούσαμε κι οι δυο μαζί, για να προλάβουμε να πούμε πολλά.

Τα χέρια πλεγμένα να σφίγγονται τόσο, που να ασπρίζουν, και οι καρδιές να πάλλονται. Άκουγα τη δική του, ενώ τον έβλεπα να αμύνεται στις ψείρες. Θα σε κολλήσω, μου είπε.

Κανένα πρόβλημα, του απήντησα.

Ο χρόνος αμείλικτος, τέλειωσε.

«Σ’ αγαπώ» του φώναξα καθώς έφευγε.

«Κι εγώ πολύ» μου απήντησε.

«Κι ευχαριστώ για τα λουλούδια».

Σταγόνες αίμα στάλαξαν απ’ την καρδιά μου.

 Αίμα τόσο κόκκινο, σαν τα τριαντάφυλλα που σου έφερα…

«Ξεχάσατε τα λουλούδια σας, ορίστε, πάρτε τα» μου είπαν στην επάνω πόρτα.

«Τα αφήνω να τα βλέπετε, για να θυμάστε πως κάποιος έφερε λουλούδια εδώ. Βάλτε τα λοιπόν στη λίστα των επιτρεπόμενων.»

Βγαίνοντας, κάποιος ξαπλωμένος στο διάδρομο, γεμάτος αίματα,

έτρεμε βγάζοντας αφρούς.

Του έβρεξα τα χείλη! Τον χάιδεψα! Άλλη μια απόπειρα…

Χρόνια σου πολλά, αγάπη μου!

Αν αντέξεις εδώ, ξέρω, θα το περάσουμε!

Σ’ ευχαριστώ που γεννήθηκες αγόρι μου!

 Είναι πολλές οι γενναίες μάνες και αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους ανθρώπους. Τις βλέπουμε και τις θαυμάζουμε οι υπόλοιπες γιατί  η αγάπη τις κάνει σοφές και δυνατές.

.           Η Ναυσή-Ιεσσαί Κασσιμάτη γράφει στο βιβλίο της «Με λένε Μάνα» για μια τέτοια μάνα που ζει στη γειτονιά της.

«Κάθε φορά που ο καιρός είναι καλός , παίρνει το παιδί από το χέρι και το κάνει περίπατο. Κρατά το κεφάλι της ψηλά. Καλημερίζει με χαμόγελο και καλοσύνη τους γείτονες. Είναι σαν να λέει μ’ αυτό το φέρσιμο. «Αυτός είναι ο κλήρος μου. Δεν είμαι τίποτε παραπάνω από τους άλλους για να μη συμβεί σε μένα.»

 Όταν τη βλέπω μου έρχεται κάτι που γράφει ο Άγιος Νικόδημος στο βιβλίο του ο «Αόρατος πόλεμος» .Αναφέρει συγκεκριμένα :

«Ο Κύριος εβάσταξε τον Σταυρό του δημοσίως»

 Πράγματι, η μάνα της γειτονιάς μου είναι μια μάνα που βαστάζει με ιλαρότητα το σταυρό της δημοσίως.

Ατέλειωτη η σειρά από μάνες που αγωνιούν και υποφέρουν, υπέφεραν ή θα υποφέρουν για το παιδί τους.

Πόσο σημαντικό είναι γι’ αυτές τις μάνες να μην είναι μόνες;

Πόσο σημαντικό είναι γι’ αυτές να μην πάρουν επάνω τους την ευθύνη για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα παιδιά τους, να μην θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο για ότι συμβαίνει και να μη βυθιστούν στις τύψεις, στην απόγνωση και στην μοναξιά!

Ένα είναι σίγουρο. Κανείς δεν επιλέγει την αρρώστια, την αναπηρία, το θάνατο για τον εαυτό του, για το παιδί του ,για την οικογένειά του.

Άνθρωπος με ειδικές ανάγκες μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε. Αρκεί μόνο μια στιγμή.

            Πόσο προετοιμασμένοι είμαστε όλοι μας για κάτι τέτοιο;

Πόσο προετοιμάζουμε τα παιδιά μας ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα απρόοπτα της ζωής;

Πόσο τους μαθαίνουμε το πραγματικό νόημα της ζωής που περνάει μέσα από την αγάπη και της προσφορά στο συνάνθρωπο;

Σαν μάνες μπορούμε να κάνουμε πολλά και για τα δικά μας παιδιά αλλά και για τα παιδιά όλου του κόσμου. Εξάλλου η λέξη μάνα σημαίνει πάνω από όλα αγάπη και ανιδιοτελή προσφορά .Σημαίνει μια  ζεστή αγκαλιά σ’ ενα τρομαγμένο παιδί, ένα χάδι σε δυο δακρυσμένα μάτια, μια ενθαρρυντική κουβέντα σε έναν απελπισμένο, ένα σφιχτό πιάσιμο του χεριού , μια σιωπή, και υπομονή, υπομονή και ελπίδα γιατί μόνο έτσι τα πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο.

Ας ευαισθητοποιήσουμε με το παράδειγμά μας τα παιδιά μας να γίνουν φίλοι με τα παιδιά με τις ιδιαίτερες δυσκολίες ,στη γειτονιά, την παιδική χαρά, το σχολείο. Μ’ αυτό τον τρόπο θα μάθουν να αισθάνονται άνετα με τις ατομικές διαφορές των ανθρώπων και θα κερδίσουν μια ξεχωριστή  φιλία. Δυστυχώς η παραβίαση των δικαιωμάτων και η προσβολή της προσωπικότητας των ατόμων με ειδικές ανάγκες αποτελεί καθημερινή πραγματικότητα, είτε πρόκειται για παρατεταγμένο κοίταγμα και αδιάκριτες ερωτήσεις είτε για αυτόκλητη βοήθεια και ταπείνωση σε δημόσιους χώρους

Ακόμη σαν πολίτες, μπορούμε να προσφέρουμε την βοήθειά μας σε συλλόγους γονέων και ανθρώπων με προβλήματα. Μπορούμε ακόμη πιο απλά ,να ξεκουράσουμε μια φίλη μας ή μια γειτόνισσα μας κρατώντας μια μέρα το παιδί της.

 Και ακόμη, θα μπορούσαμε να δραστηριοποιηθούμε για να δημιουργηθούν παρόμοιες κινήσεις εκεί που δεν υπάρχουν.

Μάνες! Ξεχωριστές Μάνες! Μάνες των παιδιών του Ουρανού των εκλεκτών !

Είναι γλυκός ο τίτλος σας. Σπουδαία η αποστολή σας. Ανεκτίμητο το έργο σας.

 Βαρύ το φορτίο που κουβαλάτε στους ώμους σας.

Μην το υποτιμάτε, μην λυγίζετε, μην απελπίζεστε όταν το βάρος γίνεται ασήκωτο.

Ζητήστε βοήθεια απ’ όποιον νομίζετε ότι μπορεί να σας την προσφέρει, συνεργαστείτε με ειδικούς και γονείς  που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα με σας. Κάντε το για το «ξεχωριστό» παιδί σας, για τον εαυτό σας, για όλη την οικογένεια, για  όλη την ανθρωπότητα.

Δώστε στους ανθρώπους την ελπίδα για ένα καλύτερο Κόσμο, για ένα κόσμο ισότητας και αγάπης και ελευθερίας.

 Η Μάνα όλων μας ,η Παναγία, θα βρίσκεται πάντα κοντά  σε σας και στα «ξεχωριστά» παιδιά σας!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αναστασιάδης, Β., Ψυχοπαιδαγωγική της εφηβικής ηλικίας, Εκδ. Σανιδάς, Αθήνα Δοξιάδη, Αν.,1984, Σαν μητέρα προς μητέρα,

Κασιμάτη, Ν., Με λένε Μάνα, Εκδ. Τήνος

Lefevre Fr., Σε παρακαλώ μην το κάνεις αυτό, Εκδ. Φυτράκη

Σταμάτης Σ., Οχυρωμένη σιωπή, Εκδ.Γλάρος

Μουσούρου, Λ.,1993, Η κοινωνιολογία της σύγχρονης οικογένειας, Εκδ. Gutemberg.

Μπακ ,Π., Το παιδί μου δε μεγάλωσε ποτέ, Εκδ. Γκοβότση

Μπουσκάλια ,Λ., Ατομα με ειδικές ανάγκες και οι γονείς τους, Εκδ. Γλάρος.

Παπαιωάννου Ντ.-Σταυροπούλου, Στου πόνου τη γυάλινη πίστα, Εκδ. Ακρίτας

Temple Gr.,M.,Scariano, Διάγνωση :Αυτισμός, Εκδ. Ελληνικά Γράμματα

Διάφορα άρθρα από τα περιοδικά:

Ο Κόσμος της Ελληνίδος, Αθήνα

Πειραική Εκκλησία, Αθήνα

Υπο-στήριξη, Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ., Σέρρες